Τι είναι η δομημένη πολυαισθητηριακή διδασκαλία;

ΔΟΜΗΜΕΝΗ ΠΟΛΥΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Τι είναι η δομημένη πολυαισθητηριακή διδασκαλία;

Η δομημένη πολυαισθητηριακή διδασκαλία είναι μία σημαντική πτυχή του μαθήματος για τους δυσλεξικούς μαθητές η οποία χρησιμοποιείται από κατάλληλα εκπαιδευμένους καθηγητές. Όλοι μας, δυσλεξικοί και μη, θυμόμαστε καλύτερα τα πράγματα που έχουμε βιώσει. Για τους δυσλεξικούς μαθητές η αποτελεσματική διδασκαλία είναι, εκτός των άλλων, ξεκάθαρη, άμεση, συσσωρευτική, εντατική και εστιασμένη στην δομή της γλώσσας. Η μάθηση μέσα από την πολυαισθητηριακή διδασκαλία εμπλέκει την χρήση οπτικών, ακουστικών και κιναισθητικών-απτικών μεθόδων  τ α υ τ ό χ ρ ο ν α  για να βελτιώσει την απομνημόνευση και την εμπέδωση του γραπτού λόγου. Γίνονται συνεχώς συνδέσεις ανάμεσα στους οπτικούς (την γλώσσα που βλέπουμε), ακουστικούς (την γλώσσα που ακούμε) και κιναισθητικούς–απτικούς (γλωσσικά σύμβολα που νιώθουμε) τρόπους μάθησης της ανάγνωσης και της ορθογραφίας.

«Οι δυσλεξικοί μαθητές χρειάζονται μία διαφορετική προσέγγιση στην εκμάθηση της γλώσσας από εκείνη που εφαρμόζεται στις περισσότερες αίθουσες διδασκαλίας. Έχουν ανάγκη να διδαχτούν, με αργό ρυθμό και διεξοδικά, τα βασικά στοιχεία της γλώσσας – τους ήχους και τα γράμματα τα οποία τους αντιπροσωπεύουν – και το πώς να τα συνδυάζουν ή να τα απομονώνουν. Χρειάζονται πολλή εξάσκηση στην συνεργασία των χεριών, ματιών, αυτιών και φωνών τους για την συνειδητή οργάνωση και απομνημόνευση αυτών που μαθαίνουν.»

Μάργκαρετ Μπερντ Ρόουσον, πρώην πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Δυσλεξίας (IDA).

Οι καθηγητές οι οποίοι χρησιμοποιούν αυτήν την προσέγγιση βοηθούν τους μαθητές να αντιλαμβάνονται τους ήχους του λόγου στις λέξεις (φωνήματα) με το να κοιτούν στον καθρέφτη όταν μιλούν ή με το υπερβάλλουν στις κινήσεις του στόματός τους. Οι μαθητές διδάσκονται να συνδέουν τους ήχους του λόγου (φωνήματα) με τα γράμματα ή με μοτίβα γραμμάτων με το να εκφέρουν τους ήχους για τα γράμματα που βλέπουν, ή με το να γράφουν τα γράμματα των ήχων που ακούν. Καθώς οι μαθητές διδάσκονται ένα νέο γράμμα ή μοτίβο (όπως το s ή το th), μπορεί να επαναλαμβάνουν πέντε με επτά λέξεις οι οποίες υπαγορεύονται από τον καθηγητή και περιέχουν τον ήχο του νέου γράμματος ή μοτίβου. Οι μαθητές ανακαλύπτουν τον ήχο ο οποίος είναι ίδιος σε όλες τις λέξεις. Στη συνέχεια, μπορεί να κοιτάνε λέξεις γραμμένες σε χαρτί ή πίνακα και να ανακαλύπτουν το νέο γράμμα ή μοτίβο. Στο τέλος, εντοπίζουν, αντιγράφουν και γράφουν προσεκτικά το γράμμα ή τα γράμματα ενώ λένε τον αντίστοιχο ήχο. Ο ήχος μπορεί να υπαγορεύεται από τον καθηγητή και ο μαθητής να δίνει το όνομα του γράμματος. Οι μαθητές μετά διαβάζουν και συλλαβίζουν λέξεις, φράσεις και προτάσεις χρησιμοποιώντας αυτές τις ακολουθίες για να κτίσουν την αναγνωστική τους ευχέρεια. Οι μαθητές και οι καθηγητές βασίζονται και στις τρεις αυτές μεθόδους για την μάθηση και δεν εστιάζουν στην «μέθοδο απομνημόνευσης ολόκληρων λέξεων», την «μέθοδο του εντοπισμού» ή σε μία «φωνητική μέθοδο» αποκλειστικά.

Η αρχή του συνδυασμού της κίνησης με τον λόγο και την ανάγνωση εφαρμόζεται και σε άλλα επίπεδα τις γλωσσικής μάθησης. Οι μαθητές μπορεί να διδάσκονται χειρονομίες για να τους βοηθούν να απομνημονεύουν τον ορισμό ενός ουσιαστικού. Μπορεί ακόμα να χειρίζονται κάρτες με λέξεις (flashcards) για να δημιουργούν προτάσεις ή να ταξινομούν τις λέξεις σε προτάσεις με την φυσική κίνηση του να τις μετακινούν σε άλλες κατηγορίες. Μπορούν να μετακινούν προτάσεις για να σχηματίζουν παραγράφους. Τα στοιχεία της ιστορίας μπορούν να διδάσκονται με αναφορά σε ένα τρισδιάστατο, απτό βοήθημα (Realia). Συνολικά, τα χέρια, το σώμα και/ή η κίνηση χρησιμοποιούνται για να υποστηρίξουν την κατανόηση ή την παραγωγή της γλώσσας.

Ποιες είναι οι αρχές μίας δομημένης πολυαισθητηριακής προσέγγισης;

Οι επιπρόσθετοι τρόποι για να ενισχύσουμε την επιτυχία στην εκμάθηση των ξένων γλωσσών περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

·         Ταυτόχρονη, πολυαισθητηριακή διδασκαλία (VAKT):

Διδασκαλία η οποία χρησιμοποιεί όλες τις μεθόδους μάθησης στον εγκέφαλο (δηλ. οπτική, ακουστική, κιναισθητική-απτική) ταυτόχρονα ή διαδοχικά σε στόχο την ενίσχυση της απομνημόνευσης και εμπέδωσης.

·         Συστηματική και Συσσωρευτική:

Πολυαισθητηριακή γλωσσική διδασκαλία η οποία απαιτεί ότι η οργάνωση του υλικού ακολουθεί την λογική σειρά της γλώσσας. Η ακολουθία πρέπει να ξεκινά με τις πιο βατές και βασικές έννοιες και να προχωράει μεθοδικά σε πιο δύσκολη ύλη. Κάθε έννοια πρέπει επίσης να βασίζεται σε αυτά που ήδη έχουν διδαχθεί. Εφαρμόζονται ακόμα συστηματικές επαναλήψεις για την ενδυνάμωση της μνήμης.

·         Άμεση Διδασκαλία:

Η επαγωγική διδασκαλία κάθε έννοιας δεν πρέπει να λαμβάνεται ως δεδομένη. Η πολυαισθητηριακή γλωσσική διδασκαλία απαιτεί άμεση διδασκαλία όλων των εννοιών με συνεχή αλληλεπίδραση μαθητή-καθηγητή.

·         Διαγνωστική Διδασκαλία:

Ο καθηγητής πρέπει να είναι έμπειρος στην ευέλικτη ή εξατομικευμένη διδασκαλία. Το πλάνο διδασκαλίας είναι βασισμένο στην προσεκτική και συνεχή εκτίμηση των αναγκών του κάθε μαθητή. Το περιεχόμενο προς παρουσίαση πρέπει να είναι βήμα προς βήμα κατακτημένο από τον μαθητή έτσι ώστε να εξελιχτεί.

·         Συνθετική και Αναλυτική Διδασκαλία:

Τα δομημένα πολυαισθητηριακά προγράμματα περιλαμβάνουν και συνθετική και αναλυτική διδασκαλία. Η συνθετική διδασκαλία παρουσιάζει τα μέρη της γλώσσας και έπειτα διδάσκει πώς τα μέρη συνεργάζονται για να σχηματίσουν το σύνολο. Η αναλυτική διδασκαλία παρουσιάζει το σύνολο και διδάσκει πώς αυτό μπορεί να διασπαστεί στα επιμέρους μέρη του.

·         Περιεκτική και Ενταξιακή:

Αντιμετωπίζονται όλα τα επίπεδα της γλώσσας, συχνά παράλληλα, συμπεριλαμβανομένων των ήχων (φωνημάτων), των συμβόλων (γραφημάτων), των νοηματικών λεκτικών μερών (μορφήματα), της σημασίας των λέξεων και φράσεων (σημασιολογία), των προτάσεων (συντακτικό), των μεγαλύτερων αποσπασμάτων (διαλόγου) και των κοινωνικών χρήσεων της γλώσσας (πραγματολογίας).

Το LEXIA Language Development School

Εφαρμόζει την κατάλληλη κατά περίπτωση δομημένη πολυαισθητηριακή διδακτική προσέγγιση. Οι μέθοδοι που περιγράφονται παραπάνω αποτελούν τα βασικά στοιχεία οποιασδήποτε προσέγγισης η οποία αντιμετωπίζει κάποια Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία. Η διδασκαλία στο LEXIA L.D.S. βασίζεται στην φιλοσοφία της Ενταξιακής Εκπαίδευσης και της εξειδικευμένης γλωσσικής διδασκαλίας η οποία είναι ουσιώδης σε μαθητές με ή χωρίς Μαθησιακές Δυσκολίες. Το παραπάνω κείμενο αποπειράται να συμπεριλάβει ένα πολύ μικρό μέρος της μεθοδολογίας. Η σύνδεση όλων των κατάλληλων μεθόδων βασίζεται στην ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής εξέλιξης του κάθε μαθητή, την καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησής του. Τέλος, απαραίτητο στοιχείο αποτελεί η συμβουλευτική που παρέχεται στους γονείς, η συνεργασία των οποίων είναι βιοτικής σημασίας στην εκάστοτε παρέμβαση του Σχολείου μας.