Τι είναι η Δυσφασία;

 

Η Δυσφασία είναι μία διαταραχή της μάθησης η οποία σηματοδοτείται από μειωμένη ικανότητα στην εκφορά και την κατανόηση του λόγου. 

Προκαλείται από βλάβη στον μετωπιαίο και κροταφικό λοβό του εγκεφάλου. Κάποιοι δυσφασικοί μαθητές έχουν δυσκολία στην απόδοση των ονομάτων ορισμένων αντικειμένων, ενώ άλλοι έχουν πλήρη έλλειψη ομιλίας. Η διάγνωση της Δυσφασίας συχνά περιλαμβάνει την αξιολόγηση της ικανότητας του μαθητή να μιλάει με συγκεκριμένα επίπεδα ευχέρειας, να κατανοεί τις λέξεις στον προφορικό λόγο, να επαναλαμβάνει λέξεις που άκουσε και να αναφέρει το όνομα επιλεγμένων αντικειμένων.

 

Η Δυσφασία διακρίνεται σε εκφραστικού και αντιληπτικού τύπου. Στα δυσφασικά παιδιά ο λόγος είτε δεν αναπτύσσεται, είτε αναπτύσσεται ανεπαρκώς (παιδιά με σύνθετα προβλήματα που επηρεάζουν όλες τις γλωσσικές τους ικανότητες, που μιλούν "άσχημα", "στραβά"), ενώ δεν υπάρχει πρόβλημα συνολικής νοητικής ανάπτυξης ή βαρηκοΐας.

Όπως σε όλες τις Μαθησιακές Δυσκολίες, αλλά και τις διαταραχές γενικότερα, στην Δυσφασία διακρίνονται πολλά επίπεδα δριμύτητας. Όταν η διαταραχή είναι πλήρης, ονομάζεται Αφασία. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκολία στην ομιλία, γραφή, ακοή και κατανόηση. Οι καθημερινές διαδικασίες όπως το να απαντούν στο τηλέφωνο ή να ψωνίζουν μπορεί να αποδειχτούν δύσκολες για ένα δυσφασικό άτομο. Μπορούν επίσης να υπάρχουν δυσκολίες με την δομή της γραμματικής και την προφορική συσχέτιση με αυτή. Η Δυσφασία μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους ανθρώπους εξαιτίας των ελλειμμάτων κατανόησης, και άγχος στο σχολείο και στο σπίτι. Τα άτομα που έχουν αυτή την διαταραχή πολλές φορές θεωρούνται παράλογα και μερικές φορές μεθυσμένα η συγχυσμένα διανοητικά.

Ευχερής, μη ευχερής και "καθαρή" Δυσφασία

Οι διαφορετικοί τύποι της Δυσφασίας μπορούν να διαιρεθούν σε τρεις κατηγορίες: ευχερής (fluent), μη ευχερής (non-fluent) και "καθαρή" ("pure") Δυσφασία.

• Οι Προσληπτικού τύπου Δυσφασίες, οι οποίες λέγονται επίσης Ευχερείς Δυσφασίες, είναι ελλείματα τα οποία σχετίζονται κυρίως στην εισαγωγή ή υποδοχή της γλώσσας, με δυσκολίες είτε στην ακουστική προφορική κατανόηση, είτε στην επανάληψη λέξεων, φράσεων ή προτάσεων οι οποίες εκφέρονται από τους άλλους. Ο λόγος είναι εύκολος και ευχερής, αλλά υπάρχουν δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με την έκφραση της γλώσσας, όπως η Παραφασία. Παραδείγματα ευχερών δυσφασιών είναι: η προσληπτική δυσφασία, η διαφλοιώδης αισθητηριακή δυσφασία, η μεταβιβαστική δυσφασία, η ανομική δυσφασία. 

• Οι Εκφραστικού τύπου Δυσφασίες, και όπως επίσης ονομάζονται, Μη ευχερείς Δυσφασίες, είναι δυσκολίες στην άρθρωση και διατύπωση, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει σχετικά καλή ακουστική προφορική κατανόηση. Παραδείγματα μη ευχερών δυσφασιών είναι: η εκφραστική δυσφασία, διαφλοιώδης κινητική δυσφασία, η ολική δυσφασία.

• Οι "Καθαρές" Δυσφασίες είναι επιλεκτικά ελλείμματα στην ανάγνωση, γραφή ή την αναγνώριση των λέξεων. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να είναι αρκετά επιλεκτικές. Για παράδειγμα, κάποιο άτομο μπορεί να είναι ικανό να διαβάζει, αλλά όχι να γράφει ή να γράφει, αλλά όχι να διαβάζει. Παραδείγματα "καθαρών" δυσφασιών: η καθαρή αλεξία, η αγραφία, η προφορική ακουστική αγνωσία.

Περίπτωση

Ως παράδειγμα, ας δούμε την περίπτωση της περιγραφής μίας φωτογραφίας α) από ένα άτομο με ευχερή τύπο δυσφασίας και β) από άλλο άτομο με μη ευχερή τύπο δυσφασία.

 

α) Ευχερής ομιλία:  "Λοιπόν, αυτό είναι... μητέρα είναι μακριά εδώ δουλεύοντας την δουλειά της εκεί πέρα για να την πάρουν καλύτερα, αλλά όταν κοιτάει, τα δύο αγόρια κοιτάνε στο άλλο κομμάτι".

β) Μη ευχερής λόγος: "Βάζο με μπισκότα ... πέφτει... καρέκλα... νερό... άδειο".

Στην πραγματικότητα, δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρο σε ποιον τύπο ανήκει το κάθε άτομο.

Στα άτομα που προκλήθηκε από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορούν να αλλάξουν από τον ένα στον άλλο τύπο τις πρώτες μέρες.

Μερικές φορές κάποια άτομα έχουν κάποια συμπτώματα από τον ένα και κάποια από τον άλλο τύπο.

π.χ. καλή κατανόηση αλλά ασυνάρτητη ομιλία.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει προσαρμογή μέσω μηχανισμών εξισορρόπισης, λογοθεραπεία και τεχνικές όπως η επανάληψη των λεγομένων, η αργές οδηγίες-ομιλία και η χρήση σχεδίων από την μεριά του ατόμου και οπτικών μέσων από την μεριά του παιδαγωγού.

Θεραπευτικές παρεμβάσεις

• Σημασιολογική θεραπεία

• Θεραπεία για φωνολογική επεξεργασία

• Λέξη και εικόνα, ξεπερασμένα ζευγάρια

• Διάκριση ανάμεσα στην γραμμένη λέξη και το ακουστικό νεύρο